Dodaj do:
Czosnek pospolity, czosnek zwyczajny (Allium sativum L.) – gatunek byliny (w uprawie jako roślina dwuletnia lub jednoroczna) należący do rodziny amarylkowatych (podrodzina czosnkowych). Jest warzywem, przyprawą i rośliną leczniczą znaną zwykle tylko pod nazwą rodzajową, jako czosnek. Pochodzi z Azji Środkowej, skąd rozprzestrzeniony został jako roślina uprawna do Europy i północnej Afryki, z czasem trafił na inne kontynenty. Rozprzestrzeniany w postaci rozmnażanych wegetatywnie kultywarów, pochodzących od dziko rosnących w Azji południowo-zachodniej roślin, opisywanych jako gatunek Allium longicuspis Rgl.
Morfologia
Kwiatostan z cebulkami powietrznymi
Cebula (główka)
Spichrzowa łuska okrywająca pąk na przekroju przez ząbek czosnku
Pokrój
Roślina zielna osiągająca 20-100 cm wysokości, z podziemną cebulą.
Łodyga
Wykształca się w postaci tzw. piętki w cebuli podziemnej i obłego głąbika zwieńczonego kwiatostanem w czasie kwitnienia. Cebula podziemna (zwana główką) złożona jest z kilku-kilkunastu cebulek (zwanych ząbkami lub pazurkami), będących w istocie pąkami o funkcji spichrzowej. Cała główka ma kształt kulisty i lekko spłaszczony. Cebulki rozrastając się uciskają na siebie wzajemnie i stają się kanciaste. Zewnętrzna powierzchnia ząbków jest wypukła, wewnętrzna – wklęsła.
Korzenie
Słabo rozwinięte, obecne tylko korzenie przybyszowe wyrastające z piętki. Najliczniejsze są w fazie wzrostu, przeciętnie sięgają na głębokość 20-30 cm, zasięg poziomy wynosi 20 cm. Po zakończeniu wzrostu korzenie zamierają.
Liście
Liście asymilujące długie (do 50 cm), równowąskie (o szerokości ok. 1 cm, rzadko do 2,5 cm), płaskie lub rynienkowate, o barwie od zielonej do niebieskawozielonej. Bruzdkowane, brzegiem szorstkie, na szczycie zaostrzone. Kolejne liście wyrastają z rurki tworzonej przez pochwy liściowe i przewyższają ją, tworząc nibyłodygę sięgającą od 15 do 60 cm (w zależności od odmiany). Na dorosłej roślinie znajduje się ok. 8-12 liści asymilujących. Poza tym występują liście pełniące funkcje ochronne (łuski otulające cebulę) oraz spichrzowe (rurkowaty, gruby liść magazynujący substancje zapasowe w cebulkach, tzw. ząbkach). Poza liściem spichrzowym, w jego wnętrzu znajduje się liść złożony z niemal samej pochwy, otulający zawiązki liści asymilacyjnych. Chroni on liście asymilacyjne przed uszkodzeniami mechanicznymi podczas ich przeciskania się przez glebę. Liczba liści asymilacyjnych świadczy o wielkości cebuli podziemnej.
Kwiaty
Kulisty kwiatostan jest w istocie pozornym baldachem. Składa się on z nielicznych białych lub jasnoróżowych kwiatów wyrastających na długich szypułkach (do 1,5 cm). Okwiat z 6 białoszarych listków osiągających 3 mm długości, dłuższych od 6 pręcików, wyrastających w dwóch okółkach. Słupek pojedynczy z trójkomorową zalążnią. Kwiaty u odmian uprawnych są płonne – nasiona nie zawiązują się. Kwiatostan okryty jest pękającą z jednej strony i zasychającą z czasem okrywą, 2-3 razy dłuższą od baldachu, z długim, zaostrzonym końcem. Między kwiatami powstaje 20-30 kanciastych cebulek powietrznych o średnicy do 1 cm, służących do rozmnażania wegetatywnego. Czasem kwiatów brak, a na szczycie pędu znajdują się tylko cebulki.
Źródło: Wikipedia, licencja CC-BY-SA 3.0, autorzy
